Ar Dachwedd y 4ydd mi welwn ni gawod sêr y Tawrid yn cyrraedd uchafswm ei weithgaredd. Mi ddylai fod yn weledol o'r 20fed o Hydref nes y 30ain o Dachwedd. Maent i'w gweld yng nghlwstwrt y Tarw (ffigwr 1)
Gan gymryd bydd yr amodau gweld sêr yn weladwy dylem allu gweld 10 seren wib yr awr. Fodd bynnag mae'n fwyaf tebygol mai 7 y gwelwn oherwydd pefr yr awyr. Mi fydd y lleuad yn 27 diwrnod oed gan leihau y siawns o ymyrraeth.
Mi fydd 2P/Encke yn weladwy rhwng oddeutu 19:50 a 00:12. Mi fydd yn codi 21 gradd uwchben y gorwel de ddwyreiniol, mi fydd yn cyrraedd ei bwynt uchaf am 21:59, 27 gradd uwch ben y gorwel ddeheuol. Mi fydd yn diflannu o'r golwg am 00:12 pan fydd yn disgyn i 22 gradd uwch y gorwel de orllewinol. Mae comed Encke yn gomed amserol sy'n cyflawni orbit o'r Haul (ffigwr 2a) unwaith bob 3.3 mlynedd. Cafodd ei gofnodi am y tro cyntaf gan Pierre Méchain yn 1786 ond ni ganfyddwyd fel comed amserol nes 1819 gan Johann Franz Encke: fel Comed Halley, mae'n anghyffredin yn y ffordd mae'n cael ei enwi ar ôl cyfrifwr ei orbit yn hytrach na'i ganfyddwr. Diamedr niwclews y comed yw 4.8km.
Ffigwr 1 Ardal y Tawrid o fewn y Tarw.
Ffigwr. 2a: Llwybr comed 2P Encke.
Ffigwr 2b: Comed Encke, Hawlfraint NASA Spitzer Telescope.
Ar y 11fed o Dachwedd mi fydd y Lleuad a Sadwrn yn pasio'n agos. Mi fydd y Lleuad yn 4 diwrnod oed.
Mi fyddant i'w gweld tua'r gorwel gan bylu 2 awr 44 munud ar ôl i'r haul fachlud. Mi fydd y ddau yn ymddangos yn nghytser y Saethwr. (ffigwr 3).
Ffigwr 3
Ar ddydd Gwener 16eg mi fydd y Lleuad a Mawrth (yn y Dyfrwr) yn pasio o fewn 0.57 gradd i'w gilydd. Mi fydd y lleuad yn 9 diwrnod oed. Mi fydd y ddau yn weladwy am 15:50 (GMT) fel fydd yr awyr y llwydnos yn diflannu, 20 gradd uwch y gorwel De Ddwyreiniol. Mi fydd yn hawdd i'w gweld gyda sbienddrych.
Hefyd ar 16eg o Dachwedd mi fydd asteroid 3 Juno (ffigwr 4) yn weladwy yng nghysawd Eridanws (ffigwr 5) am rhan fwyaf o'r noson.
Ffigwr 4: 3 Juno. Hawlfraint: NASA
Fig. 5: Cysawd Eridanus.
Dim ots ble fyddwch yn y byd mi fydd Juno 3 ar ei uchaf yn yr awyr am hanner nos.
Mi fydd ar ei bwynt gorau pan fydd yn y pwynt yn yr awyr sydd gyferbyn a'r haul.
Ffigwr 6: Uned Astronomeg, 1 AU = 93 000 000 milltir neu 150 000 000 km.
Ffigwr 7. Llwybr Asteroid 3 Juno.
Ar 17eg o Dachwedd gellir gweld M45 y clwstwr sêr agored yng nghlwstwr y Tarw. (ffigwr 8).
Ffogwr 8: M45 yn nghysawd y Tarw, 444 blwyddyn golau i ffwrdd o'r Ddaear.
Mi fydd M45 yn weladwy yn awyr y bore oddeutu 17:40 pan fydd 12 gradd yn uwch na'r gorwel gogledd ddwyreiniol. Mi fydd yn cyrraedd y pwynt uchaf yn yr awyr am 00:20, 62 gradd uwch gorwel y de. Mi fydd yn diflannu yng nghyfnos y wawr am 06:40, 15 gradd uwch gorwel y gorllewin. Mi fydd M45 yn weladwy i'r lygad noeth ond mi fydd i'w gweld yn well gyda sbienddrych neu thelesgop.
Ffigwr. 9: Y Pleiades, Hawlfraint NASA/ESA
Mi fydd y Lleuad ac M44 (ffigwr 10) yn dynesu ar Dachwedd 27ain gan basio o fewn 0° 25´ i'w gilydd. Mi fydd y Lleuad yn 20 diwrnod oed ar y pryd. Mi fyddant yn weladwy yn awyr y bore ac yn hygyrch oddeutu 21:40, pan fyddent yn codi 7 gradd uwch gorwel y Gogledd Ddwyrain. Mi fyddant ar eu pwynt uchaf yn yr awyr o gwmpas 04:32, 57 gradd uwch gorwel y De. Mi fyddant yng nghysawd y Cranc (ffigwr 11) ac yn weladwy trwy sbienddrych neu delesgop.
Ffigwr 10: M44 y clwstwr Cwch gwenyn, 177 blwyddyn golau i ffwrdd. Hawlfraint NASA.
Ffigwr 11: Clwstwr y Cranc
Mae clwstwr y Cranc yn fwyaf adnabyddus am ei gwrthrychau awyr ddyfn ac yn benodol am glwstwr agored M44, y clwstwr Cwch gwenyn neu Praesepe. Gellir canfod hwn yng nghanol y clwstwr.
Ar y 30ain o Dachwedd mi ellir gweld y lleuad (ffigwr 12) yn amlwg yn awyr y wawr, yn codi oddeutu hanner nos yn y chwarter olaf.
Ffigwr 12, Y lleuad yn ei chwarter olad yng nghysaw y Llew (ffigwr 13)
Mi fydd yn weladwy am 00:15 pan fydd yn codi uwch y gorwel Ddwyreiniol. Mi fydd yn cyrraedd y pwynt uchaf yn yr awyr o gwmpas 06:20, 50 gradd uwch y gorwel ddeheuol. Mi fydd yn pylu yn awyr y wawr am 07:30, 47 gradd uwch y gorwel De Orllewinol.
Dros y dyddiau wedyn mi fydd yn codi yn hwyrach bob dydd ac yn weladwy am lai o amser bob tro cyn y wawr. Erbyn amser lleuad newydd, mi fydd yn codi o gwmpas o gwmas y wawr ac yn pylu tua'r machlyd a dim ond yn weladwy yn yn ystod y dydd. Mi fyddant yn weladwy i'r lygad noeth.
Ffigwr 13, Clwstwr y Llew pan fydd y Lleuad yn y chwarter olaf.
.
Ffigwr 14: Gwener, Hawlfraint NASA.
Hefyd ar 30ain o Dachwedd mi fydd Gwener yn perfio'n weladwy iawn yn awyr y wawr.
Mae orbit Gwener yn agosach i'r Haul na un y Ddaear sy'n golygu ei fod yn anodd i'w weld rhan fwyaf o'r amser. Dyw ond yn weladwy am ychydig wythnosau ar y tro pan fydd ar ei bellaf o'r haul. Ar yr adegau hyn fodd bynnag mae'n perfio gymaint fel bod yn ymddangos fel y trydych gwrthrych fwyaf gweladwy yn yr awyr.
Mae gloywder Gwener yn yn ddibynol ar ei phellter o'r ddaear a'i safle o'r Haul. Er enghraifft pan fydd yn pasio rhwng y Ddaear a'r Haul mae'r ochor sy'n troi at y ddaear yn hollol dywyll, yn union fel lleuad newydd.
Rhybudd: Peidiwch byth a cheisio edrych drwy sbienddrych neu delesgop ar rhywbeth sydd yn agor i'r Haul. Peidiwch byth chwaith a cheisio edrych ar yr haul gyda'ch llygad, gallwch gael eich dallu o ganlyniad. Defnyddiwch offer pwrpasol bob tro.
Mi fydd meddalwedd Stellarium yn cymhorthi'n wych er mwyn lleoli gwrthrychau yn yr awyr, mae'n declun da ar gyfer seryddiaeth hefyd.
Ffisegwr
Ymasiad Niwclear ac Astroffiseg
Creuwch eich gwyliau 24/7 unigryw eich hun. Profwch anturiaethau epig o doriad gwawr tan y cyfnos yn nhawelwch, ysblander ac unigedd tirweddau rhyfeddol Cymru.
Mae awyr dywyll rhyfeddol y Parciau Cenedlaethol yn darparu amgylchiadau perffaith er mwyn gwylio’r planedau, y lleuad a’r sêr gydol y flwyddyn.
Parc Cenedlaethol Eryri yw'r ail ardal yng Nghymru i gael ei dynodi yn Warchodfa Awyr Dywyll Ryngwladol. Dim ond deuddeg o warchodfeydd o’r fath sydd yn y byd, ac ar noson glir yn Eryri gallwch weld y Llwybr Llaethog, yr holl brif gytserau, nifylau (cymylau llachar o nwy a llwch) a sêr gwib.
Mae gan Barc Cenedlaethol Arfordir Penfro fwclis o safleoedd darganfod awyr dywyll. Mae gan arfordir gwyllt a garw a chefn gwlad Sir Benfro fantais o rai o'r cyfleoedd awyr dywyll gorau yn y wlad, lle mae'n bosibl syllu ar y Llwybr Llaethog neu gytserau fel Orion gyda'r llygad noeth.
Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog oedd yr ardal gyntaf yng Nghymru i ennill statws rhyngwladol Awyr Dywyll. Yn ymestyn o'r ffin â Lloegr i bellafoedd sir Gaerfyrddin ac o Gymoedd y De i’r Canolbarth, mae llawer o gyfleoedd i weld peth o'r awyr dywyllaf yn y DU yn ein tirwedd hardd ac amrywiol.
Creuwch eich gwyliau 24/7 unigryw eich hun. Profwch anturiaethau epig o doriad gwawr tan y cyfnos yn nhawelwch, ysblander ac unigedd tirweddau rhyfeddol Cymru.
Creuwch eich gwyliau 24/7 unigryw eich hun. Profwch anturiaethau epig o doriad gwawr tan y cyfnos yn nhawelwch, ysblander ac unigedd tirweddau rhyfeddol Cymru.