Adar y Nos

Yn swil a hudolus – cerddorfa’r machlud a’r wawr yng nghoedwigoedd cyfrin Cymru.

Y Troellwr Mawr

Mae'r troellwr mawr nosol yn un o adar rhyfedd Prydain sy'n treulio ei ddyddiau ar y ddaear, lle mae hefyd yn nythu. Mae’n ymwelydd sy’n dod yn ystod yr haf ac mae ganddo geg lydan sy’n bwyta pryfed ac mae’n cael ei guddliwio â phatrymau brith cywrain o lwyd a brown, ac yn edrych yn union fel darn o bren sydd wedi disgyn ac mae hi bron yn amhosibl sylwi arnynt yn ystod y dydd. Felly, er efallai na fyddwch yn eu gweld yn y rhostiroedd a’r planhigfeydd conwydd ifanc lle maent yn cuddio wrth iddi nosi, y cwbl sy'n newid yw eu galwad iasol y gellir ei glywed yn ystod yr awyr nosol. Mae eu galwad rhyfedd yn cael ei gymharu â sŵn mecanyddol bron fel sŵn injan beic modur yn y pellter. Unwaith iddi dywyllu, gellir gweld yr aderyn siâp hebog od yn nythu ar y ddaear. Mae galwad y gwryw'r un mor rhyfedd â’i arddangosfa afrosgo wrth iddo geisio denu benywod cyfagos, a’i ehediad dolennus wedi ei bweru gan glapiau ei adenydd stiff yn ei ymestyn drwy’r awyr.

Tylluanod

Mae pum rhywogaeth o dylluanod yng Nghymru, mae'r dylluan wen, y dylluan fach, y dylluan glustiog a'r dylluan frech yn gyffredin tra bod tylluanod hirglust ddim ond yn bodoli yng Ngogledd Cymru. Maent yn hela dros ystod eang o gynefinoedd o laswelltir agored i goetir trwchus. Maent i gyd yn galw yn y nos, y dylluan frech yw'r dylluan nodweddiadol sy’n adnabyddus ac sy'n ‘hwtian’ i'r rhan fwyaf o bobl tra bo’ rhywogaethau eraill yn tueddu i swnio'n fwy fel sgrechfeydd. Gall tylluanod gael eu clywed mewn nifer o lefydd yng nghefn gwlad, ac o bryd i'w gilydd mewn trefi a phentrefi.

Gall galwadau gan bob rhywogaeth gael eu clywed ar wefan adar yr RSPB ac ar drydar y dydd BBC Radio 4.

he day.